لوله مانیسمان چیست؟

لوله بدون درز فولادی ( مانیسمان ) چیست؟
لوله بدون درز (Seamless Pipe) که به آن لوله مانیسمان ( mannesmann pipe ) نیز گفته می‌شود لوله‌ ای است که روش تولید و ساخت آن به نحوی است که بدنه‌ ای یکدست و بدون درز دارد و هیچ نوع جوش‌ کاری بر روی آن صورت نگرفته است.
این نوع لوله معمولاً از فولاد ساده کم‌ کربن ساخته می‌شود؛ اما به وسیله افزودن برخی مواد به داخل و بیرون لوله، آن را در برابر زنگ زدن مقاوم می‌کنند.

روش تولید لوله فولادی بدون درز :
نوعی لوله فلزی از جنس کربن استیل (فولادی)، استنلس استیل (فولاد ضد زنگ) یا فولاد آلیاژی است که در فرآیند تولید از میان تهی کردن شمش توپر فولادی (Billet) ساخته می شوند.
این کار توسط سمبه ای حفره ای درون میله ی سرخ شده از حرارت انجام می شود. محصول نهایی لوله مانسمان به صورت هیدرواستاتیک تست شده و بازرسی می شود و در صورت لزوم پوشش داده می شود.
برای ساخت لوله فلزی بدون درز یا لوله مانیسمان از استاندارد ASTM به شماره A106 و A53 و همچنین استاندارد نفت و گاز API 5L استفاده می‌شود.

آرایش لبه لوله فولادی مانیسمان :

آرایش لبه های ابتدایی و انتهایی لوله مانیسمان به صورت BEVELING می باشد که در اصطلاح فارسی به آن لبه پخ خورده گفته می شود که بعد از طی فرآیند تولید لوله با استفاده از دستگاه تراشکاری لبه های ابتدایی و انتهایی لوله مانیسمان را تراش داده و به حالت ( / ) تبدیل می شود.

زیرا در جوشکاری لوله های مانیسمان به روش BUTTWELD انجام می شود.
پس از اتمام نصب لوله مانیسمان، نوبت به اتصال و قرارگیری شیرها و اقلام کنترلی در خط می باشد و لوله های مانیسمان قابلیت نصب هرگونه اتصال (فلنج، جوش و دنده) شیرها را داراست.

تفاوت لوله بدون درز ( سیملس ) با سایر لوله ها :
طراحی این لوله با ضخامت متفاوت به دستورالعمل‌ های ویژه‌ای نیاز دارد که در استاندارد ها درج شده‌اند.
ضخامت لوله مانیسمان در اندازه‌ های مختلف تولید می‌شود. هر چه قدر فشار سیال بیشتر باشد ضخامت لوله نیز افزایش خواهد یافت. در برخی از روش‌ های تولید این لوله‌ ها، عملیات حرارتی خاصی باید به کار رود.
انتخاب روش تولید لوله مانیسمان بر اساس نیازهای منطقه‌ ای و امکانات کارخانه سازنده انجام می‌شود.
لوله مانیسمان، لوله‌ فولادی درزدار و انواع لوله فلزی برای نصب در شرایط ویژه نظیر فشارهای عملیاتی بالا طراحی شده‌اند.

البته سایر لوله‌ صنعتی نظیر لوله پلی‌اتیلن و لوله یو پی‌وی‌سی (UPVC) نیز قابلیت نصب در فشار معمولی و فشار بالا را دارند اما در برخی موارد بنا بر صلاحدید مهندسان باید از نوع به خصوصی از لوله و اتصالات در سیستم‌های لوله‌کشی و تاسیسات استفاده شود.

تفاوت لوله کربن استیل بدون درز با لوله درزدار :

این موضوع اساسا به نوع کاربرد و پروژه بستگی دارد. هر نوع از لوله های فلزی ویژگی های منحصر به فردی دارد و در پروژه خاص خود استفاده می شود. لوله های درزدار برای انتقال آب، گاز و … استفاده می شود و ممکن است این لوله ها را در فنس کشی و کاربردهای سازه ای نیز مشاهده کنید. البته پیشنهاد می شود قبل از انتخاب نوع لوله برای پروژه ها، با یک مشاور طراح صحبت کنید.

لوله های مانیسمان مقاوم تر، بادوام تر از لوله های درزدار هستند اما ممکن است این سطح از مقاومت برای هر پروژه ای نیاز نباشد. چرا که یکی از اصول مهندسی انتخاب متریال مناسب بدون هزینه اضافه است و لوله های مانیسمان به دلیل فرایند تولید خاصی که دارند لیست قیمت بالاتری از لوله های درزدار دارند.

استاندارد آلیاژی و ابعادی لوله مانیسمان :
لوله سیاه بدون درز یا مانسمان (seamless) از آلیاژهای فلزی ساخته می شود که استاندارد آلیاژی آن طبق ASTM A106 و ASTM A53 و API 5L می باشد.
لوله های مانیسمان با سایز نامی قطر (NPS) و رده ضخامت (SCHEDULE) شناخته می شوند و معمولا در شاخه های 6 متری تولید می شوند.
استاندارد ابعادی و وزنی لوله های بدون درز مانیسمان نیز مطابق ASME B36.10 و ASME B36.19 تعیین می شود.

لوله مانیسمان محدودیتی از لحاظ آلیاژ نداشته و می تواند از جنس استنلس استیل و مطابق با استانداردهای آلیاژی مانند ASTM A312 و می تواند از جنس کربن استیل و مطابق با استانداردهای API 5L , ASTM A53, ASTM A106B و غیره تولید شود.
استاندارد ابعادی و وزنی لوله های بدون درز مانیسمان نیز مطابق ASME B36.10 و ASME B36.19 تعیین می شود.

استاندارد لوله مانیسمان کدامند؟

استاندارد ASTM در لوله های مانیسمان
استاندارد ASTM A106 برای لوله مانیسمان
استاندارد ASTM A53 برای لوله مانیسمان
استاندارد ASTM B36.10 برای لوله مانیسمان
استاندارد ASTM B36.19 برای لوله مانیسمان
استاندارد API در لوله مانیسمان
استاندارد API 5L برای لوله مانیسمان
استاندارد ANSI در لوله مانیسمان
استاندارد DIN در لوله مانیسمان
استاندارد DIN 2448 برای لوله مانیسمان

استاندارد NACE لوله بدون درز :
لوله های مانسمان با استاندارد NACE در پروژه های حساسی مثل استخراج نفت که معروف به پروژه های سرچاهی است، استفاده می شود.
دلیل استفاده از این استاندارد خورنده بودن سیالات نفتی حین استخراج است و این استاندارد از ایجاد سوراخ های موضعی جلوگیری می نماید.
لوله های مانیسمان با استاندارد NACE توانایی تحمل چنین سیالاتی را دارند.

علاوه بر لوله های مانیسمان می بایست اتصالات مانیسمان و فلنج های جوشی نیز مطابق با استاندارد NACE باشد.

چند قانون ساده در مورد لوله مانیسمان :

برای یک NPS مشخص، قطر خارجی مقداری ثابت بوده و ضخامت دیواره با افزایش رده ضخامتی (Sch) بزرگتر می شود.
برای یک رده ضخامتی (Sch) مشخص، قطر خارجی به همراه NPS افزایش می یابد.
مطابق استاندارد ASME B31.3، برای یک رده ضخامتی (Sch) مشخص، با افزایش NPS میزان تحمل فشار نیز لوله کم می شود.

کاربرد لوله مانیسمان :
موتورخانه : در موتورخانه ها و با توجه به دما و فشار بالای سیال می بایست از لوله های مانیسمان استفاده کرد.
آتش نشانی : در سیستم آتش نشانی طبقات و رایزر اصلی آن می بایست از لوله های مانیسمان رده 40 استفاده کرد و همچنین برای تمام خروجی های رایزر نیز می بایست از لوله مانیسمان استفاده کرد.
خط انتقال بخار : بخار یکی از حساس ترین سیالات مورد استفاده می باشد که به علت دما و فشار زیاد می بایست از لوله مانیسمان استفاده شود.
انتقال نفت : لوله های مورد استفاده برای انتقال نفت حتما می بایست لوله های مانیسمان باشد.
لوله گاز مانیسمان: برای استفاده در لوله کشی های گاز می توان از لوله گاز مانیسمان استفاده کرد. توجه داشته باشید قیمت لوله گاز مانیسمان نسبت به لوله گازی درزدار گران تر می باشد.

تولیدکنندگان لوله مانیسمان در ایران :
لوله و نورد اهواز
لوله مانیسمان کاوه ایرانیان
لوله مانیسمان ساوه
لوله مانیسمان گستر اسفراین
لوله مانیسمان شرکت فولاد صنعت
لوله مانیسمان شرکت پروفیل فولادی اصفهان
لوله مانیسمان گروه ملی صنعتی فولاد ایران